Verborgen verhalen van bewoners Pekbuurt en Buiksloterham varend door Noord boven laten drijven.
Noordse verhalen te water!
In 2025 bestaat Amsterdam 750 jaar. Het is dé gelegenheid om verborgen verhalen van Amsterdam-Noord wakker te kussen. Hierbij denken we aan de verhalen uit de buurt van bewoners toen (Platte Thijs, Mama Louise) en nu (Ellen Brudet (poppen) en Helen van de Freefoodmarket). Maar we willen ook de omgeving zelf, in de zin van plekken en gebouwen, een stem geven. Te denken aan het beruchte Poortgebouw in Asterdorp en het middeleeuwse Galgenveld, waar het dienstmeisje Elsje Christiaens, vereeuwigd in een van Rembrandts schilderijen, werd opgehangen.
Met het buurtbudget willen we allereerst verhalen ‘vangen’ van Noorderlingen die anders niet gehoord worden, al varend door de wateren van Van der Pek en Buiksloterham. Met hun bijzondere verhalen verbinden buurtbewoners zelf - op het water - de buurten met elkaar. Zo willen we ook op den duur andere wijken in Noord met elkaar verbinden.
Wat, waarom en voor wie.
Vandaag de dag is Amsterdam-Noord een bloeiende stadswijk met een enorme aantrekkingskracht voor kunstenaars, jonge gezinnen, yuppies. Maar dat is lang niet altijd zo geweest. Recent nog in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw was Noord een gribus, waar niemand dood gevonden wilde worden.
Noord-gestoord, het Siberië van Amsterdam - bijnamen voor Amsterdam-Noord die meestal weinig flatteus zijn. De hit van de band Drukwerk uit 1978 (Ik verveel me zo, in Amsterdam-Noord) hielp ook niet mee voor de reputatie van het stadsdeel. De wrijving, bijna vijandigheid tussen Amsterdam onder het IJ en Noord gaat eeuwen terug. Maar wie weet dat nog?
Maar… Noord is zo veel meer dan dat vervallen stadsdeel van weleer of die hippe wijk van nu. Er ligt een schat aan verhalen van mensen die hier zijn geboren en getogen, die de buurt hebben zien veranderen. Er staan ook huizen en kerken die meer dan een eeuw oud zijn die ook allemaal een verhaal hebben. Maar al die verhalen liggen nog verscholen achter een zwijgen of muren die zelf niet kunnen praten of de kans nooit hebben gekregen. Voor hen hebben wij, Esther Sarphatie en Anna Rottier, beiden bewoners van Amsterdam-Noord, i.s.m.de kleine verhalenmakerij Epiek het plan Verhalen te water en de Boot-cast bedacht.
Volgend voorjaar laten we een verhalenboot te water en nemen de passagiers, de Noorderlingen met een verhaal, mee langs historische plekken in oud-noord, terwijl we hen in de watten leggen met hapjes en drankjes van de uit Noord afkomstige Gezondheidsambassadeurs, zodat ze zich op hun gemak voelen om hun eigen verhaal en ervaring met Noord te delen.
Waarom per boot? Amsterdam-Noord werd, misschien nog wel meer dan de rest van Amsterdam, gevormd door water. De eerste bewoners arriveerden er per boot pakweg duizend jaar geleden. Beroemd is 'het bootje van Bergmann' waarmee midden vorige eeuw Amsterdammers de overkant bereikten. Bovendien is een boot ook gezellig en leent zich om een sfeer te creëren die prettig is voor het vertellen van persoonlijke verhalen.
Een voorbeeld
Aan de Distelweg in Amsterdam-Noord staat een brugwachtershuisje, bij de brug over het Buiksloterkanaal. Het is prachtig vormgegeven en siert de buurt. Maar het staat er ongebruikt en leeg zinloos te wezen. Zo zonde! Daarom stapten we naar de gemeente en raakten erover in gesprek met gebiedsmakelaar Thijs Bonte, omdat we wilden weten of er een bestemmingsplan voor was. Intussen zijn we een paar stappen verder en zijn we erachter dat het huisje onbruikbaar is, vanwege asbest. Maar we gaan wél zijn verhaal vertellen. Vanaf het water! Het huisje krijgt ook de kans om gehoord te worden!
Uitvoering
Wij, Esther en Anna, zullen zelf verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van het plan en het vangen en vormgeven van de verhalen. Esther als host & projectleider, Anna als host & productie-assistent, theatermaker en schrijver.
Per dag willen we drie boottochten maken met steeds 1, 2 of 3 verhalenbrenger(s), al naar gelang het aanbod. Deze verhalen zullen worden opgenomen als podcast op de ‘Bootcast’ van radiomaker Frans Beijer. En Anna, die ook dichter is (debuutbundel ‘Stil de Liefde’), zal de verhalen van de deelnemers omzetten in een portretgedicht, die ze na afloop als dank voor hun bijdrage mee naar huis mogen nemen. Alle verhalen zullen te vinden zijn op de website van Epiek, maar zullen ook gebundeld worden. Het is ook onze wens en ambitie dat de verhalen een plek krijgen in het archief van Museum Amsterdam-Noord.
Bij slecht weer, waardoor er niet gevaren kan worden, willen we de deelnemers uitnodigen bij Museum Amsterdam-Noord of in de algemene ruimte van Schoon Schip of de Ceuvel, waar we een sfeer zullen creëren alsof we op het water zitten. En dan zullen alsnog de verhalen van ca. drie buurtbewoners of gebouwen in Noord worden verteld. We moeten de mogelijkheden nog checken, maar we hebben onze connecties bij de Ceuvel en Schoon Schip en zullen gezamenlijk zorgen voor een plan B bij slecht weer.